Werken aan hybride- en elektrische voertuigen en het stellen van diagnoses

In onze werkplaats zien we steeds vaker hybride- en elektrische voertuigen verschijnen. Deze groeiende aanwezigheid van dergelijke voertuigen brengt twee belangrijke aspecten met zich mee: een toename van storingen die moeten worden verholpen en meer vragen over wat wel en niet is toegestaan, evenals hoe de NEN 9140 normering van toepassing is en aan welke vereisten moet worden voldaan. In dit artikel wil ik op beide onderwerpen ingaan, te beginnen met het laatste.

NEN 9140

Binnenkort wordt een herziene versie van de NEN 9140 (Veilig werken aan e-voertuigen) verwacht. Deze norm voorziet in richtlijnen voor het veilig werken aan elektrische voertuigen en is van cruciaal belang voor elke automotive werkplaats. In de praktijk is gebleken dat er nog steeds veel onduidelijkheid bestaat over het werken aan elektrische voertuigen. Vragen zoals wanneer een voertuig moet worden veiliggesteld, welke apparatuur nodig is voor veilig werken aan deze voertuigen, en of er specifieke opleidingen vereist zijn, blijven vaak onbeantwoord.

NEN 9140 in de praktijk

Het toepassen van de NEN 9140 in de praktijk brengt verheldering. Deze norm stelt namelijk dat bij elke taak de aard van de werkzaamheden moet worden bepaald en dat er een risicoanalyse moet worden uitgevoerd. Deze analyse dient te worden opgesteld door de EV-werkverantwoordelijke binnen het bedrijf. Laten we een eenvoudig voorbeeld nemen: het vervangen van de middendemper van een hybride voertuig lijkt op het eerste gezicht een routineklus, totdat je een slijptol gebruikt en ontdekt dat de HV-kabels zich onzichtbaar in een smalle goot naast de uitlaat bevinden. Op dat moment verandert de situatie drastisch, en dit benadrukt het belang van het vaststellen van de aard van de werkzaamheden en het uitvoeren van een bijbehorende risicoanalyse. Het is duidelijk dat dit beoordeeld moet worden door iemand die het risico goed kan inschatten en een diepgaand begrip heeft van de techniek.

Een ander voorbeeld betreft het laten vervangen van ruitenwissers aan een hybridevoertuig door een leerling. Wanneer de kap wordt geopend om de vloeistoffen te controleren, merkt de leerling op dat de koelvloeistofniveaus erg laag zijn. Nu rijst de vraag: welke van de twee koelvloeistoffen? Het antwoord, in dit geval, is de koelvloeistof van het HV-koelsysteem. Echter, de leerling heeft hier geen kennis van. Deze koelvloeistof lekt intern in de HV-inverter, wat een potentieel brandgevaar met zich meebrengt. Jouw expertise in dit vakgebied is van essentieel belang om goed advies te kunnen geven.

De NEN 9140 onderscheidt verschillende niveaus van personeel in de werkplaats: niet-EV-opgeleid personeel, EV-voldoende onderricht personeel en EV-vakbekwame/werkverantwoordelijke personeelsleden. De EV-werkverantwoordelijke is meestal de werkplaatsmanager en moet het niveau van een EV-vakbekwaam persoon hebben. Wanneer deze voertuigen je werkplaats binnenkomen, is het cruciaal om de benodigde kennis en een EV-werkverantwoordelijke in huis te hebben. Daarnaast is het van belang om te beschikken over de NEN-norm en het voorgeschreven gereedschap, zoals door de NEN wordt voorgeschreven

Praktijkvoorbeeld van GMTO Praktische Ondersteuning

Onlangs werd een Volvo V60 Hybrid uit 2015 aangeboden voor praktische ondersteuning. Het voertuig had schade aan zowel de voor- als achterbumper en was vermoedelijk betrokken geweest bij een kop-staartbotsing. Na reparatie bleek het hybride systeem geblokkeerd te blijven. Aanvankelijk werd gedacht dat de botsing de oorzaak was van de blokkade van het hybride systeem.

Bij het uitlezen van de foutcodes bleek echter dat er een harde foutcode aanwezig was, namelijk: “IEM-B200013 Electric Machine Connector. General Electrical Failures. Circuit open.” Het systeem signaleerde duidelijk een beschadiging in het circuit. Vanwege de schade aan het voertuig hebben we besloten een visuele inspectie van het HV-systeem uit te voeren. Hierbij ontdekten we dat de einddemper enigszins onder spanning stond, direct achter de einddemper bevond zich de invertermodule voor de aansturing van de achteras elektromotor.

Tijdens de aanrijding had deze module duidelijk schade opgelopen, waardoor de stekker en de behuizing van de stekker waren beschadigd. Dit verklaarde de foutcode. Dit probleem moest worden hersteld om het voertuig weer normaal te kunnen laten functioneren. Het is dus van essentieel belang om een grondig begrip te hebben van hoe dergelijke voertuigen werken, hoe foutcodes ontstaan en waar ze naar verwijzen, om nauwkeurig te kunnen beoordelen welke acties moeten worden ondernomen.

Conclusie

Indien je hybride- en/of elektrische voertuigen in je klantenbestand hebt, zorg er dan voor dat je over een EV-vakbekwaam persoon/werkverantwoordelijke beschikt en dat je de juiste apparatuur hebt om veilig en vakkundig aan de slag te gaan!